Wilsbekwaamheid en dementie
In onze samenleving neemt het aantal mensen dat te maken krijgt met dementie toe. Dementie is niet alleen een uitdaging voor de individuen die eraan lijden en hun families, maar brengt ook juridische vraagstukken met zich mee. Een van de meest lastige situaties is de beoordeling van wilsbekwaamheid bij personen met dementie.
Wanneer is iemand wilsbekwaam?
Iemand die zelfstandig een beslissing kan nemen en de gevolgen van die beslissing overziet, noemen we wilsbekwaam. Het hebben van dementie betekent niet automatisch dat iemand wilsonbekwaam is. Of iemand wilsbekwaam is, hangt af van de aard van de beslissing. Zo kan iemand wilsonbekwaam zijn om een testament te laten opstellen, maar nog wel in staat te bepalen welk verpleeghuis zijn voorkeur heeft.
Wie stelt de wilsbekwaamheid vast?
De notaris toetst bij elke rechtshandeling en overeenkomst of iemand wilsbekwaam is. De notaris zal nauwkeurig beoordelen of de persoon de gestelde vragen begrijpt en in staat is om in eigen woorden te vertellen wat hij of zij wil regelen en waarom. Iemand die niet wilsbekwaam is, wordt wilsonbekwaam genoemd. Je kunt door ziekte of andere situaties tijdelijk wilsonbekwaam zijn. Bij twijfel aan de wilsbekwaamheid zal de notaris hulp inschakelen van een professional. Dit is een gespecialiseerde en onafhankelijke arts, een VIA-arts.
Wilsonbekwaamheid en financiële beslissingen
In een vroeg stadium kan de persoon met dementie zelf beslissingen nemen en alles regelen en vastleggen in een volmacht of testament. Het is belangrijk om hier niet te lang mee te wachten. Bedenk wie namens jou de geldzaken regelt als je wilsonbekwaam wordt verklaard. Als je niks hebt geregeld, zul je te maken krijgen met de kantonrechter. Vervolgens zal er een bewindvoerder of curator worden aangesteld voor de financiële zaken. Het is verstandiger om een volmacht of levenstestament vast te leggen bij de notaris in een vroeg stadium van dementie.
Wat als iemand in je omgeving een testament heeft gemaakt tijdens dementie, kun je hier iets aan doen?
Het is lastig, omdat de erflater de vrijheid heeft om zelf de inhoud van zijn testament te bepalen, dit wordt testeervrijheid genoemd. Als je van mening bent dat er geen geldig testament tot stand is gekomen, ligt het bewijsrecht bij jou. Je moet kunnen aantonen dat er sprake is van een psychische stoornis en met de medische gegevens het bewijs leveren. Vanwege privacy kan het soms lastig zijn om na het overlijden van de persoon toegang te krijgen tot medische gegevens. Een ander nadeel is dat je het testament pas na het overlijden kunt inzien. Alleen de erfgenamen hebben recht op inzage in het volledige testament. Na het overlijden neemt de notaris contact op met de erfgenamen, die worden bepaald in het testament. Als er geen testament is, bepaald de wet wie de erfgenamen zijn.
Het is belangrijk om na de diagnose snel afspraken te maken over geldzaken, zorg en welzijn. Wij helpen je hierbij graag op weg. Maak een afspraak via de website of neem contact met ons op!